Zoran's verhaal

2018, Bosnië en Herzegovina

Toen ik voor het eerst kennismaakte met de diagnose, hield het me vele nachten wakker; ik voelde me erg eenzaam. Het doet me pijn om te zeggen dat er zelfs tranen waren toen niemand me kon zien. Toen was er dit keerpunt toen ik tegen mezelf zei: oké, ik heb deze ziekte. Ik zal gewoon het beste maken van de tijd die ik nog heb. Ik voelde me beter na die beslissing.

Mijn naam is Zoran en ik ben afgestudeerd in de pediatrische en preventieve tandheelkunde. Ik werk momenteel als hoofd van een tandartsenpraktijk in een algemene kliniek.

Toen ik de diagnose amyotrofe laterale sclerose (ALS) kreeg, heb ik na het slagen voor het certificeringsexamen van de tandarts aan de directeur van de kliniek laten weten dat ik niet verder kon werken als tandarts en dat er een andere oplossing zou moeten worden gevonden. Zij accepteerde dit direct en bood mij later de huidige functie aan die ik de afgelopen drie jaar heb bekleed. Na de diagnose ben ik ook op reis gegaan, tot aan de Zuidpool.

Nadat de fysieke tekenen van de progressie van de ziekte zich begonnen af te tekenen (ik kon bijvoorbeeld niet meer helemaal alleen eten, ik kon geen glas vasthouden etc.), begon ik me last te voelen van dit onvermogen. Ik moet toegeven dat ik lang geleden heb, totdat mijn vrienden op een gegeven moment merkten dat ik niet meer de persoon was die ik vroeger was, dat mijn lach was verdwenen en dat ik in een laag pitje stond, dus adviseerden ze me om naar een psychiater te gaan.

Ik heb hier met professionele hulp doorheen gevochten en mijn boodschap aan andere patiënten zou een boodschap van optimisme zijn. Ik ging naar buiten en begon het bewustzijn in mijn lokale gemeenschap over deze ziekte te vergroten. Ik was verrast door de steun van mensen die dicht bij me staan en zelfs van mensen die niet zo dicht bij me staan. Het is een lange strijd, dus je moet jezelf omringen met sympathieke vrienden, hun positieve energie en innerlijke kracht inademen. Omring jezelf met liefdevolle mensen die je dierbaar zijn. Wees in dat opzicht een beetje egoïstisch en gebruik je energie niet voor irrelevante zaken. En blijf vechten, want je leeft maar één keer. Ik heb die uitdrukking nooit begrepen, maar nu waardeer ik het leven veel meer dan ooit tevoren.

2018, Bosna i Hercegovina

Kad sam saznao za dijagnozu, je bilo mnogo noći neprespavanih, nekako sam se osjećao usamljeno. Ne mogu ni da kažem da nije bilo suza kad me niko ne vidi. Posle je došao prelomni moment, kada sam si rekao: "Dobro, imam tu bolest. Hajde da iskoristim najbolje od života što je ostalo." Nakon toga sam se osjećao bolje.

Zovem se Zoran i specijalista sam iz dječje i preventivne stomatologije. Trenutno obavljam poslove načelnika stomatološke službe u domu zdravlja.

Po dijagnozi amiotrofična lateralna skleroza (ALS), posle položenog specijalističkog ispita, sam direktorici ustanove u kojoj radim saopštio da više neću moći raditi kao stomatolog i da je potrebno drugačije rješenje. Ona je to bez riječi prihvatila, a kasnije mi čak ponudila i mjesto načelnika, koje obavljam već tri godine. Nakon dijagnoze sam otišao na dugo putovanje, bio sam i na Južnom Polu.

Kada su se počeli javljati prvi znaci intenzivnije progresije (npr. nisam više mogao jesti potpuno samostalno, nisam mogao držati čase itd.), sam to nešto teže prihvatao. Moram reći da sam ja to dugo trpio i gutao u sebi, pogotovo do jednog momenta kad su moji prijatelji vidjeli da ja više nisam taj čovjek, da je nestalo mog smijeha i raspoloženja i vedrine. Tad su mi savjetovali da se javim psihijatru.

Borio sam se protiv tih osjećanja uz profesionalnu pomoć i moja poruka bi bila neko širenje optimizma među oboljelim. Ja sam odlučio da ljude upoznam sa tim oboljenjem. Iznenadilo me stvarno da su ljudi oko mene, i ne tako bliski, bili stvarno uz mene. Borba treba da traje, tako da se okružite prijateljima koji će shvatiti vašu situaciju, tražite od njih pozitivnu energiju i snagu. Okružite se ljudima koji vas vole i koje vi volite. Postanite u tom smislu sebični i ne trošite energiju na ono što ne treba da se troši. To mi nikad nije bilo jasno kada je neko govorio, "Jedan je život." Nekako danas život cijenim mnogo više nego prije.

Datum: Maart 2018
Geneeskunde: Radicut / Radicava (edaravone)